Ege Üniversitesi CERN’de

Ege Üniversitesi ile dünyanın en büyük parçacık fiziği araştırma laboratuvarı CERN-FCC çalışma grubu arasında mutabakat metni imzalandı. 

Ege Üniversitesi ile CERN-FCC çalışma grubu Başkanı Dr. Michael Benedikt arasında mutabakat metni imzalandı. Yapılan anlaşma gereği Ege Üniversitesinden bilim insanları mevcut FCC çalışma grubunda yer alacak, karşılıklı bilgi alışverişinde bulunarak hem fizik, hem de tasarım çalışmalarına katkı sunacak. CERN FCC çalışma grubunda çalışmalara katkı sunan dünyadaki 34 ülkeden 127 üniversite/enstitü yer alıyor. Ege Üniversitesi, imzalanan mutabakat metni ile FCC çalışma grubunda yer alan Türkiye’deki 10 üniversiteden biri oldu.

“Araştırma üniversitesi”

Ege Üniversitesinin 2019 yılında ‘Araştırma üniversitesi’ olma ve uluslararası bir eğitim kurumu niteliğine ulaşma gibi öncelikli bir hedefi olduğunu ifade eden EÜ Rektör Prof. Dr. Necdet Budak, ‘‘CERN-FCC ile uluslararası işbirliği protokolü imzaladık ve bu protokol ile ‘biz de varız’ diyerek üniversitemizin bilgi üretme potansiyelinin hangi noktada olduğunu bir kez daha gösterdik. Temel bilimlerde üretilen bilginin, teknolojinin gelişmesine etki ederek toplumların yaşam tarzını baştan aşağı şekillendiren bir işlevi var. Bu bakımdan yapılan anlaşma sadece üniversitemiz değil, ülkemiz için de çok önemli. Ege Üniversitesi Fen Fakültesi Fizik Bölümü Öğretim Üyesi Doç. Dr. Rena Çiftçi ve ekibini bu başarılarından dolayı kutluyorum’’ diye konuştu.

“En iyi katkıyı vermeye çalışacağız”

Doç. Dr. Rena Çiftçi ise “CERN, yeni bilgi üretmeye çalışan bilim adamlarına teknolojinin izin verdiği en ileri deneysel olanakları ve çözümleri sunuyor. 2002 yılından itibaren ATLAS, CLIC-CTF3, LHeC gibi CERN deneylerinde ve projelerinde yer aldım. Anlaşmasını yaptığımız FCC projesinde de tüm olanakları kullanarak Ege Üniversitesinde oluşturulan bir ekiple birlikte bilimsel araştırmalara ve teknolojik geliştirmelere üniversitemiz adına en iyi katkıyı vermeye çalışacağız” dedi.

Hızlandırıcılar ve dedektörler üzerine kurulu

1954 yılında 12 ülkenin katılımıyla kurulmuş olan CERN’in günümüzde 21 tam üyesi ve iki tam üyelik adayına ilaveten Türkiye’nin de aralarında bulunduğu iki ortak üyesi bulunuyor. CERN laboratuvarlarının temeli hızlandırıcılar ve dedektörler üzerine kurulu. Elektron, proton gibi temel parçacık demetleri parçacık hızlandırıcılarında çok yüksek enerjilere çıkarılarak çarpıştırılıyor, ortaya çıkan yeni parçacıklar dedektörler aracılığı ile algılanıyor ve özellikleri analiz ediliyor.

CERN-FCC projesi nedir?

CERN yönetiminin 22 Ekim 2013 tarihinde aldığı karar ile “Geleceğin Dairesel Çarpışırıcıları” (FCC) tasarım çalışması Büyük Hadron Çarpıştırıcısından (LHC) sonra CERN’ün en yüksek öncelikli resmi projesi oldu. Bu projede İsviçre’nin Cenevre bölgesinde 80-100 km’lik uzunlukta ve 5.5 m’lik çapta bir tünelde kütle merkezi enerjisi 100 TeV olan bir proton-proton çarpıştırıcısının (FCC-hh) ve 350 GeV’lik bir dairesel electron-pozitron çarpıştırıcısının (FCC-ee) inşa edilmesi öneriliyor. CERN yönetimi ilk önce FCC-ee’yi, daha sonra da aynı tünelde FCC-hh ve FCC-he’yi hayata geçirmeyi planlıyor. CERN-FCC’nin esas amacı yine bilginin sınırlarını zorlamak, evreni ve evrenin oluşumunu anlamak olarak belirtiliyor.