Nöbetçi Eczaneler
Doç. Dr. Hasan Ali Dal, “Akan yıldız ya da yıldız kayması adı verdiğimiz bu olay, aslında yer atmosferine giren milimetreden santimetreye değişen boyutlarda, küçük göktaşlarının (meteor) yanıp yok olması esnasında bıraktıkları izdir” dedi.Yıldız kaymasının, hemen her gün ve her saat yaşandığını ifade eden Doç. Dr. Dal, “Gökyüzünde bazı özel tarihler vardır ki bu tarihlerde özel olarak ‘Göktaşı (Meteor) Yağmuru’ yaşanır. Dünya, Güneş etrafındaki yörüngesinde dolanırken, yörüngesinde önüne çıkan ya da yakından geçen çeşitli büyüklüklerdeki göktaşlarını (meteoroid) kendine çekerek atmosfere girmesine neden olur. Saniyede 75 – 80 km hızla yer atmosferine giren bu küçük göktaşları, sürtünmeden dolayı ısınır ve yanmaya başlar. Bir taş nasıl yanar derseniz, bu taşlar yüksek hızdan dolayı çok yüksek sıcaklıklara kadar ısınır. Isınınca da yapısındaki metal kısımlar erimeye başlarken, karbon içerikli kısımlar ise gerçekten yanar. Isınan göktaşı neredeyse akkor hale gelir ve hızla hareket ettiği için de gökyüzünde bir iz bırakıyormuş gibi ‘yanılsama’ yaratır” diye konuştu.
“Atmosferin çok üst katmanlarında patlamalar yaşanabilir”
Göktaşının yapısının büyük oranda karbon bileşiklerden oluştuğu ve alev aldığı zaman parlama ve duman çıkmasına neden olduğunu belirten Doç. Dr. Dal, “Zaman zaman da atmosferin çok üst katmanlarında patlamalar yaşanabilir. Bunun nedeni ise göktaşının yer atmosferine giriş açısıdır. Eğer göktaşı, atmosfere çok dik bir açıyla girerse, atmosfer ‘beton etkisi’ yaratır ve göktaşının parçalanmasına neden olur. Bu durum özellikle boyutları nispeten büyük parçalar için geçerlidir. Bunun en güzel örneği –ki aslında uç bir örnektir– 15 Şubat 2013’de Rusya’nın Chelyabinsk kentinde yaşanan göktaşı olayıdır” dedi.
Doç. Dr. Dal, “Uzayda yer yörüngesi boyunca ilerlendiğinde bazı bölgelerde serbest halde çok sayıda küçük boyutlu göktaşlarının (meteoroid) olduğu görülür. Dünya, kendi yörüngesinde ilerlerken bu bölgelere geldiğinde doğal olarak atmosfere giren göktaşı sayısında artış olur ve dünyadan bakan bir gözlemci gökyüzünde çok sık yıldız kaymasına şahit olur. Meteor Yağmuru adı verilen bu olaya neden olan taş parçaları aslında o bölgeden çok zaman önce geçen bir kuyruklu yıldızın ardında bıraktığı kalıntılardır” dedi.
“Ağustos ayında Perseid Göktaşı Yağmuru başlıyor”
İzlenmesi en güzel, en keyifli olan göktaşı yağmuru Quadrantidler, Persiedler ve Geminidler olduğunu söyleyen Doç. Dr. Dal, “Bunun nedeni, bu göktaşı yağmurlarında saatte 50’ye yakın yıldız kayması gözlersiniz. Gökyüzünde resmen havai fişek gösterisi vardır. Göktaşı yağmuru olduğu günlerde fotoğraf makinanız da yanınızda olsun. Objektifinizi gökyüzüne çevirip, uzun poz süreleri verdiğinizde, eşsiz kareler alacaksınızdır. Bunu denemenizi şiddetle tavsiye ederiz. İşte bugünlerde de Perseid Göktaşı Yağmuru başlıyor ve Ağustos ortası doğru göktaşı yağmuru en etkin zamanına gelecek. Göktaşı yağmurunu görmek için, gece geç saatlerde açık ve karanlık bir alanda çıplak gözle gökyüzü izlemeniz yeterli olacak” diye konuştu.