Nöbetçi Eczaneler
Partilerin veya adayların, her seçim öncesinde sarıldığı en büyük silah anketlerdir.
Kimi zaman partili gençlere, kimi zaman anlaşmalı ajanslara yaptırılır. Elbette bu işi objektif olarak yapanlar da vardır ama doğrudan bir partiye dayanan anketler her zaman şaibe kokar.
Kamuoyu, bir kısmı seçim öncesi kurulan, bir kısmı da sandıklar açıldığında sürekli yanılmalarına rağmen her seçimde ortaya çıkıp partileri sülük gibi sömüren naylon şirketlerin çakma anketlerini tartışırken ben de konuyla ilgili birkaç anıyı paylaşayım istedim.
Kapı kapı dolaştılar ama
Yıl 1989…
Manisa’da ara seçimler var. Birinci ve ikinci bölgeden birer milletvekili seçilecek.
Gazetenin bir iki elemanı, Manisa’da anket yapmakla görevlendiriliyor. Hayatlarında ilk kez anket yapacak olan gazeteciler, ellerine tutuşturulan formlar ile kapı kapı dolaşıp çalışma yapıyor.
Kendilerini işlerine öylesine veriyorlar ki sanki kırk yıllık anketörler… Bir hafta süren çalışma sırasında üç bine yakın insanla görüşülüyor. Çıkan sonuca göre bölgelerin birisinde DYP’den Sümer Oral, diğerinde Ümit Canuyar seçimi kazanacak.
İki gazeteci, görevlerini gönül huzuru ile yapmanın mutluluğu içinde merkeze gelip sonucu görevlilerin önüne seriyor.
İlk tepki idare müdüründen:
‘’Mümkün değil…
İkinci bölgeyi bilemem ama birinci bölgeyi filanca kazanacak.’’
Filanca dediği de tayyare tutkunu ekonomist aday…
İkinci tepki genel yayın yönetmeninden(Aşağılayıcı bir tavırla)
‘’Bunlar zaten anketör değil ki…
Ne anlarlar anketten… Kabahat bizde. Niye bunları görevlendirdik ki!.’’
Üçüncü tepki reklam müdüründen:
‘’Sonuç böyle çıkarsa yandık. Filanca parti kaybederse reklam paralarını da alamayız…Yaktınız çocuklar bizi!…’’
Hayatlarında ilk kez anketörlük yapan iki gazeteci, suç işlemiş gibi başlarını öne eğiyor, ezilip büzülerek asli görevlerine dönüyor. Gazete de günlerce anonsunu verdiği, duyurusunu yaptığı anketin sonucunu bir türlü yayınlayamıyor
Bir süre sonra seçimler oluyor.Sandıklardan Doğru Yol Partisi adayları Sümer Oral ve Ümit Canuyar birinci çıkıyor. İdare müdürü, genel yayın yönetmeni ve reklam müdürünün banko gösterdiği diğer partinin adayı, umudunu sonraki seçime taşıyor..
Anketörlük yapan iki gazeteci, kendilerini Manisa’da görevlendiren müdürlerine,‘’Gördünüz mü bak… Bizim sonucumuz milim sapmadı’’ diyecek oluyor ama müdürleri, ‘’Fazla kurcalamayın, yukarısının işlerine sizin aklınız ermez’’ diyerek kendilerini susturuyor.
BİRKAÇ PUAN YÜKSELTİN
Rahmetli Cumhurbaşkanı Turgut Özal’ınkurduğu ANAVATAN ile rahmetli İsmail Cem’in kurduğu YTP’nin henüz ‘siyasi mevta’ olmadığı dönemde bir gazete, seçim öncesi anket yapıyor. Oraya buraya kutular yerleştirilip vatandaşın tercihi soruluyor.
AK Parti, CHP, MHP, SP oyları toplarken, ANAVATAN ve YTP’ye oy çıkmıyor. İki parti yüzde bir, yüzde iki civarında oy alıyor. Ama iki partinin yöneticisi de personelin tutarsızlığı nedeniyle çeşitli isimler taktığı gazete yöneticisinin arkadaşı…
Gazete yöneticisi, ikide bir kendisine telefon eden iki partiliye, ‘’Millet, size sırtını dönmüş. Size oy moy yok’ diyemiyor, ‘’Çok iyi gidiyorsunuz, millet arkanızda’’dedikten sonra, alttaki müdürüne ‘’ANAVATAN ile YTP’nin oylarını birazyükseltin’’ talimatını veriyor. İki partinin yerlerde sürünen oy oranı, sihirli bir dokunuş ile birden yüzde 5-6’lara tırmandırılıyor… Yüksekteki partilerden de birer ikişer puan tırpanlanıyor. Ertesi gün de “Gazetemizin objektif bir şekilde yaptığı ankete göre…”denilerek üzerinde oynanmış sonuçlar açıklanıyor.
UYDURUK DERNEKLER PLATFORMU
Türkiye tarihinin kırılma noktalarından 2010 Referandumu öncesinde, Ege’nin büyük bir ilçesinde, aynı kişiler ve aynı kişilerin çevreleri tarafından dandik isimlerle bir sürü çakma dernek kuruluyor. Hani polis denetimini kırmak için kumar oynatılan yerlere ‘Kümes hayvanlarını koruyup kollama derneği’ , ‘Sokak köpeklerini kemikle besleme derneği’ , “Bilmem ne köyünü geliştirme, kalkınma derneği’ gibi tabelalar asılır ya; söz konusu ilçede bunlara benzer isimlerle 40’ın üzerinde dernek kuruluyor. Ardından bu çakma derneklerden çakma bir platform oluşturuluyor.
Ertesi gün platform sözcülerince basın açıklaması yapılıyor. “40 küsur sivil toplum örgütünün bir araya gelmesiyle oluşturulan bilmem ne platformu, referandumda şu yönde oy kullanılması için karar almıştır. Kamuoyuna saygıyla duyurulur.”
Millet de çakma isimlerle kurulan derneklerin oluşturduğu ‘bilmem ne platformunu’ ipe sapa gelir bir kurum sanıp ardına takılıyor.
SİZ İRADENİZİ DİNLEYİN
Şimdi de genel seçim kadar önemli gösterilen, oysa sadece kentleri yönetecek başkan ve meclis üyelerinin seçileceği bir yerel seçim öncesindeyiz. Her sabah kalktığınızda yeni bir anket sonucu ile karşılaşabilirsiniz. Birisinde Cumhur İttifakı’nın, diğerinde Millet İttifakı’nın oylarının yüksek olduğunu görürsünüz.
Bana sorarsanız kamuoyunu yönlendirmeyi, özellikle de henüz tercihini belli etmemiş kararsız, yüzer-gezer oyları etkilemeyi amaçlayan bu anketlere kulaklarınızı tıkayın, kendi iradenize güvenin. Önce adayı, sonra partisini, sonra ne yapıp yapamayacaklarını değerlendirip oyunuzu ona göre kullanın. Unutmayın, oyunuz kutsaldır. Onu başkalarının yönlendirmesine fırsat vermeyin, kendi iradenizi dinleyin.